Sprawdź aktualne promocje
więcej >
gg: 
4618171
tlen: 
skype: 
|
Akupunktura we współczesnej medycynie
Akupunktura jest to jedna z form stymulacji skórnej, w której efekt leczniczy
uzyskuje się przez zadziałanie bodźca na odpowiednie pola lub punkty.
Współczesna medycyna zachodnia, pomimo wybitnych osiągnięć w dziedzinie
diagnostyki i leczenia, nadal jest bezradna w przypadku wielu chorób i to takich,
w których akupunktura jest w stanie przynieść skuteczną pomoc.
Leczenie akupunkturą, może w szerokim zakresie zastąpić lub uzupełnić terapię farmakologiczną.
Oprócz właściwości terapeutycznych obdarzona jest działaniem przeciwbólowym,
stąd jej zastosowanie w walce z bólem. Zastosowanie akupunktury do leczenia
urazów było szeroko rozpowszechnione w północnych Chinach już od czasów
starożytnych, głównie ze względu na koczowniczy tryb życia ludności.
Poza uczuciem rozpierania i lekkiego ukłucia w miejscu wkłucia igły, akupunktura
pozbawiona jest innych działań niepożądanych. Oferuje nam szybkie ustąpienie bólu,
co pozytywnie wpływa na samopoczucie pacjenta.
Akupunktura jako metoda terapeutyczna nierozdzielnie wchodząca w skład
medycyny chińskiej - powstała w urodzajnej dolinie Żółtej Rzeki, na północnym
brzegu Morza Chińskiego. Początki akupunktury w Chinach sięgają epoki kamienia
gładzonego (10000 do 4000 lat przed naszą erą) kiedy stosowane były igły z kamienia.
Od VII w p.n.e są doniesienia o stosowaniu igieł z żelaza. Zjawisko znikania
uporczywych bólów po zranieniu strzałami z łuku stało się punktem wyjścia tezy
o istnieniu ścisłego związku między określonymi punktami powłok ciała i narządami
wewnętrznymi. Z czasem wykorzystano powyższe spostrzeżenia dla celów terapeutycznych.
Za twórcę chińskiej medycyny uważa się legendarnego Żółtego Cesarza (Huang-Ti),
który zalecił w swoim testamencie używanie do akupunktury igieł metalowych.
Całą ówczesną wiedzę medyczną przedstawiono po raz pierwszy w księdze HuangDi
Neijing (Kanon Medycyny Wewnętrznej) jako dialog pomiędzy Żółtym Cesarzem a jego
nadwornymi lekarzami.
W Europie pierwsze wzmianki o akupunkturze pochodzą z XIII w. od Marko Polo.
Pierwszym Polakiem, który chińskie metody leczenia zbadał, opisał i opisy
przywiózł do Europy był Michał Boym (1612-1659). Był on misjonarzem, doradcą
chińskiego cesarza Young Lee oraz jego ambasadorem do stolicy Apostolskiej
w Rzymie. Był autorem wielu prac z zakresu medycyny chińskiej i fitoterapii.
Większość prac Boyma nie doczekało się wydania za jego życia. Wiele z tych prac
wykorzystali inni autorzy, często przypisując sobie ich autorstwo. Tak było np.
z książką holenderskiego lekarza Andreasa Cleyera pt. "Specimen Medicinae Sinicase". Wydał ją pod nieco zmienionym tytułem, choć była to książka Boyma.
Trudność w zrozumieniu Tradycyjnej Medycyny Chińskiej spowodowana jest
głównie różnicami w systemach filozoficznych wschodu i zachodu. Obydwa systemy
medyczne chiński i zachodni różnią się od siebie dość znacznie. Fakt, iż chińskie
teorie dotyczące fizjologii i medycyny różnią się od zachodniej może prowadzić
do błędnej konkluzji, iż jeden z systemów jest prawdziwy, a drugi fałszywy.
Bardziej precyzyjnym określeniem mogłoby być stwierdzenie, że każdy z systemów
odkrywa fakty o ciele i umyśle ludzkim, które są pomijane w drugim. Pewne jest to,
że każdy system prezentuje różny sposób myślenia. Rozwój medycyny zachodniej
podąża tym samym torem co rozwój zachodniej cywilizacji. Oparty jest głównie
na dostrzegalnych materialnych doświadczeniach i analizie. Występuje tendencja
do rozkładania układów na narządy, tych do komórek i tak aż do poziomu biochemii
i molekuł. Jednakże, należy pamiętać, że składając ze sobą metalowe części
można zbudować działającą maszynę, jednak efektem połączenia grup żywych komórek
niekonieczne będzie żywy człowiek.
Medycyna chińska wydaje się być bardziej syntetyczna niż analityczna.
Stara się dostrzec jak różne zjawiska są ze sobą wzajemnie sprzężone, w jaki
sposób są wzajemnie od siebie uzależnione. W systemie chińskim człowiek nigdy
nie był oddzielany od natury - był nieoddzielną jego częścią. Ta forma myślenia
doprowadziła do wniosku, że człowiek jest integralną częścią świata, ale tylko
małą jego częścią. Siły, które napędzają wszechświat są także siłą napędową
człowieka. Celem nie jest dominacja nad naturą, ale życie w harmonii z nią.
Nauczana u nas doktryna medycyny zachodniej mówi, iż choroba jest to proces wywołany
przez czynniki patogenne atakujące, wnikające i uszkadzające organizm. Podstawą
leczenia jest więc zniszczenie patogenu. Medycyna chińska prezentuje dość odmienne
podejście. Chińczycy uważają, że choroby powstają na skutek zaburzenia homeostazy
organizmu, a także równowagi między organizmem a środowiskiem, co czyni podatnym
na czynniki chorobotwórcze Dolegliwość fizyczna to "wołanie o pomoc". Należy przywrócić
równowagę organizmu, a on sam zwalczy chorobę.
Obydwa systemy różnią się co do podstaw, ale cel jest ten sam - przyniesienie ulgi
i złagodzenie cierpienia. System zachodni ma przewagę w zaawansowanej technologii,
wspomaganej całą farmakopeą szybko działających leków, skutecznych w zwalczaniu ostrych
chorób. System chiński ma przewagę w dostrzeganiu subtelnych zależności i stanów
nierównowagi, tak, że walka z chorobą może się rozpocząć zanim wystąpią pierwsze
objawy choroby.
Jedną z najstarszych metod leczenia jest akupunktura.
Leczenie akupunkturą polega na wprowadzaniu w określone miejsca na ciele bardzo
cienkich i delikatnych igieł. Szczegółowe omówienie mechanizmu działania akupunktury
wybiega poza cel niniejszego opracowania, przedstawione zostanie kilka najważniejszych
faktów. 67
To że akupunktura jest stosowana do dzisiaj, świadczy wymownie o skuteczności
samego leczenia i o słuszności leżących u jego podstaw praw i zasad.
Należy pamiętać, iż akupunktura, tak samo jak np. chirurgia laparoskopowa znalazła swoje
miejsce w medycynie i nie jest antidotum na wszelkie dolegliwości. O akupunkturze
powinno się raczej myśleć jako o części postępowania z pacjentem, takiej samej jak
farmakoterapia czy medycyna fizykalna. Każda dziedzina medycyny ma swoje mocne
i słabe strony, a akupunktura nie jest wyjątkiem.
Chińskie wyjaśnienia mechanizmu działania akupunktury pełne są mistycyzmu,
które w pojęciu większości przedstawicieli świata medycznego tylko komplikują
zamiast rozjaśniać problem. Wydaje się, iż aby akupunktura została uznana
przez szerokie grono lekarzy, za pełnowartościową metodę terapeutyczną konieczne
jest wyjaśnienie mechanizmów leżących u podstaw jej działania w sposób zrozumiały
dla współczesnego świata naukowego. Do tej pory powstało wiele teorii wyjaśniających
mechanizm akupunktury, jednakże żadnej nie udało się w pełni wyjaśnić szerokiego
spektrum działania. Wszystko, co udało się do tej pory zrobić to zebrać dowody,
że akupunktura działa, ale nie jest do końca wyjaśnione w jaki sposób.
Obecnie teorią posiadającą najwięcej zwolenników jest teoria neurohumoralna.
Wg. tej teorii akupunktura działa wg trzech mechanizmów:
> mechanizm neurologiczny - poprzez włókna nerwowe A-delta i C.
Działanie to opisali Melzack i Wall w teorii bramki.
Dodatkowo znaczenie ma tutaj połączenie tych włókien A i C
z organami wewnętrznymi przez rogi tylne rdzenia. (Kendall 1989)
> mechanizm biochemiczny - bioaktywne substancje takie jak bradykininy,
histamina i leukotrieny odgrywają rolę w wywoływaniu reakcji w miejscu wkłucia igły.
Następnie serotonina, enkefaliny, endorfiny i substancja P odgrywają rolę w mediacji
reakcji ośrodkowej na akupunkturę.
> mechanizm bioelektryczny - akupunktura wpływając na energię elektryczną,
występującą naturalnie w organizmie, stymuluje gojenie i regenerację.
Zgromadzono wiele dowodów potwierdzających neurohumoralny mechanizm
działania akupunktury:
> działanie przeciwbólowe akupunktury blokowane jest przez naloxan i antagonistów
receptorów opiatowych;
> działanie przeciwbólowe akupunktury NIE jest blokowane przez dextro-naloxan;
> przeciwciała przeciw endorfinom blokują działanie przeciwbólowe akupunktury;
> mikroiniekcje naloxanu blokują działanie przeciwbólowe;
> defekty genetyczne receptorów opiatowych powodują zmniejszoną reakcję
na działanie przeciwbólowe akupunktury;
> niedobory endorfin opiatowych powodują zmniejszoną reakcję na działanie
przeciwbólowe akupunktury;
> po zabiegu akupunktury stężenie endorfin spada w tkance mózgowej a wzrasta
w płynie mózgowo-rdzeniowym;
> wzrost mRNA dla proenkefalin przy zastosowaniu akupunktury;
> skóra nad punktami charakteryzuje się zmniejszoną opornością elektryczną,
zmieniającą się w trakcie leczenia akupunkturą;
> akupunktura działa również na zwierzęta nie może więc być mowy o sugestii,
czy działaniu placebo.
Akupunktura posiada bardzo szeroki zakres wskazań.
Oczywiście efekt leczniczy może wystąpić w większym lub mniejszym stopniu.
Zależy to od umiejętności dobrania właściwych punktów, właściwie
przeprowadzonego zabiegu, zaawansowania choroby jak również szeregu innych czynników.
Rozwój medycyny i wynalezienie wielu skutecznych innych metod zastępowało
wielokrotnie zabiegi akupunktury. Jednak w wielu przypadkach akupunktura
okazuje się nie tylko tańsza, ale również bardziej skuteczna od stosowania
klasycznych terapii.
Przy pomocy akupunktury można leczyć nie tylko poszczególne jednostki chorobowe,
lecz również szereg objawów towarzyszących tym jednostkom jak: nudności i wymioty,
zawroty głowy, czkawka, bezsenność i inne.
Terapeutyczne działanie akupunktury można podzielić na trzy grupy.
1. Schorzenia, w których tylko akupunktura może przynieść ulgę
lub nawet wyleczenie np. zanik nerwu wzrokowego,
neuralgia nerwu trójdzielnego, stany chorobowe
po WZW. Leki mają tutaj tylko działanie pomocnicze.
2. Leczenie skojarzone: farmakologiczne, akupunkturą i fizjoterapeutyczne.
Ta gama schorzeń jest największa i odpowiednio dobrane leczenie skojarzone daje
znakomite wyniki.
3. Schorzenia gdzie akupunktura jest metodą pomocniczą, pozwala
zmniejszyć dawki leków np. przy psychozach, przy bólach nowotworowych,
lub pozwala na pełną rehabilitację np. przy zespole bolesnego barku.
WHO podaje listę ponad 40 stanów chorobowych, w których akupunktura udowodniła
swą skuteczność.
Podsumowując należy podkreślić, iż medycynę chińską i zachodnią należy łączyć
wszędzie tam gdzie wykorzystanie zalet każdej z nich, pomoże w szybszym i pełniejszym
zwalczeniu dyskomfortu i przyśpieszy powrót do zdrowia pacjenta, nie zapominając,
że każde nasze działanie musi być zawsze ukierunkowane na przyniesienie ulgi choremu.
Poniższa lista wskazań, opracowana została na podstawie wskazań światowej
Organizacji Zdrowia - WHO oraz klasycznych wskazań chińskich, gdzie z reguły osiąga się
dobre lub bardzo dobre wyniki. Zakres wskazań jest dużo szerszy, lecz w pozostałych
przypadkach uzyskiwane efekty nie zawsze są jednoznaczne i w dużej mierze zależą
od doświadczenia lekarza wykonującego zabieg.
Układ oddechowy:
> zapalenie zatok bocznych nosa
> zapalenie migdałków podniebiennych
> dychawica oskrzelowa
Choroby oczu:
> zapalenie spojówek
> jaskra bez powikłań
> zanik nerwy wzrokowego
Choroby jamy ustnej:
> zapalenie dziąseł
> parodontoza
> ostre i przewlekłe zapalenie gardła
> bóle poekstrakcyjne zębów
Choroby układu krążenia:
> choroba wieńcowa
> nadciśnienie tętnicze
Choroby żołądka i jelit:
> skurcze przełyku i wpustu
> ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka
> nieżyt błony śluzowej żołądka
> choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
> zaparcia
> stan po wirusowym zapaleniu wątroby
Choroby neurologiczne i ortopedyczne:
> bóle głowy, migrena
> neuralgia nerwu trójdzielnego
> porażenie ośrodkowe i obwodowe nerwu twarzowego
> niedowłady po udarach mózgu
> neuropatie obwodowe
> neurologiczne zaburzenia czynności pęcherza moczowego
> moczenie nocne
> neuralgia międzyżebrowa
> kręcz karku
> łokieć tenisisty
> zespół bolesnego barku
> rwa kulszowa
> reumatoidalne zapalenie stawów
> kurcz pisarski
> zespoły cieśni
Położnictwo i ginekologia:
> nieregularne krwawienia miesięczne
> bolesne miesiączki, zespól napięcia przedmiesiączkowgo
> endometrioza - leczenie wspomagające
> objawy zespołu klimakterycznego,
> przewlekłe stany zapalne narządu rodnego (PID)
> zespól klimakteryczny
> przedłużający się poród
> wymioty ciężarnych
> brak pokarmu po porodzie
> obniżenie narządu rodnego
Urologia:
> przerost gruczołu krokowego (począątkowa faza)
> nietrzymanie moczu (początkowa faza)
> przewlekłe stany zapalne pęcherza i nerek
Zaburzenia czynnościowe:
> nerwice wegetatywne z zaburzeniami czynnościowymi
> napadowe bóle głowy pochodzenia naczyniowego
> Wspomagajaco w zespołach lękowo - depresyjnych
Medycyna sportowa:
> urazy sportowe (naderwanie mięśni i ścięgien, nadwichnięcia stawów, dystorsje)
Główne przeciwskazania do stosowania akupunktury
Przeciwwskazania do stosowana akupunktury formułowane są bardziej precyzyjnie
niż wskazania.
Bezdyskusyjnie zakaz stosowania zabiegów powinien dotyczyć przypadków:
> Uogólnionych chorób skórnych, szczególnie ze zmianami infekcyjnymi
> Hemofilii
> Wszczepionym rozrusznik serca jest przeciwwskazaniem do elektrostymulacji
> Znacznego wyniszczenie organizmu
> Wieku niemowlęcego
> Czynnej gruźlicy, sarkoidozy
Ograniczony zakres stosowania akupunktury powinien być w:
> Ciąży (do decyzji położnika-ginekologa)
> Podczas menstruacji (do decyzji położnika-ginekologa)
> W stanach znacznego wyczerpania fizycznego i psychicznego
> Stanie upojenia alkoholowego
> Silnego pobudzenia emocjonalnego
> Złośliwej chorobie nowotworowej (akupunktura wskazana tylko w celu osiągnięcia
efektu analgetycznego)
> Chorobach psychicznych (tylko we współpracy z lekarzem psychiatrą)
> Ostrych stanach gorączkowych niewiadomego pochodzenia.
> Ciąża, szczególnie jej początek stanowi przeciwwskazanie ze względu na możliwość
poronienia. W późniejszym okresie, rozsądnie stosowana, może przynosić
wiele korzyści. Stosuje się ją np. do wspomagania akcji porodowej czy też
prowadzenia znieczulenia tą metodą.
> Menstruacja, zwłaszcza pierwszego i ostatniego dnia jej trwania może wywołać silne
bóle głowy, niepokój i bezsenność, ogólne złe samopoczucie. Należy rozważyć
korzyści płynące z zabiegu.
> Wykonywanie zabiegu u pacjenta silnie wyczerpanego może wywołać trudną
do wyprowadzenia zapaść.
> Upojenie alkoholowe może również spowodować zapaść, ale zabiegi umiejętnie
stosowane mogą przypadku przyspieszyć odtrucie.
> Silne pobudzenie emocjonalne powoduje nieadekwatną odpowiedź na nakłuwanie,
mogącą prowadzić do wstrząsu i zapaści.
> Choroby nowotworowe, ze względu na możliwość wywołania przerzutów
lub przyspieszenia jego wzrostu (poprzez polepszenie ukrwienia) są
przeciwwskazaniem do stosowania akupunktury. W chorobie nowotworowej
sąą podejmowane próby oddziaływania przeciwbólowego (szczególnie
elektro-akupunktury).
> U pacjentów gorączkujących zabiegi akupunktury mogą spowodować obniżenie
temperatury ciała i zmianę przebiegu choroby, dlatego jeżeli pochodzenie gorączki
jest nieznane, wstrzymujemy się z zabiegami.
|
